Ή μήπως είμαστε απλώς μια φτωχή χώρα; Η φράση «η κρίση τελείωσε» ακούγεται προκλητική. Και όμως, ίσως να είναι η αλήθεια που αρνούμαστε να δούμε.

Η Ελλάδα εκτός κρίσης – αλλά όχι εκτός προβλήματος

Η συζήτηση για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα επανέρχεται συχνά. Όμως, παρά την επιμονή μας να την επικαλούμαστε, η αλήθεια είναι πως η κρίση τελείωσε – και η χώρα παραμένει φτωχή.

Από το 2013 και μετά, η ελληνική οικονομία δημιουργεί σταθερά νέες θέσεις εργασίας. Η ανεργία έχει επιστρέψει στα προ-κρίσης επίπεδα, γεγονός που δείχνει μια σχετική σταθεροποίηση.

Παρόλα αυτά, οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι. Σε πραγματικούς όρους, έχουν αυξηθεί μόλις κατά 8% από το 2013 μέχρι το 2023. Σε σύγκριση με το 2008, παραμένουν περίπου 20% χαμηλότεροι.

Από την κρίση στη φτώχεια: Τι άλλαξε;

Η βασική διαφορά είναι απλή αλλά καθοριστική:

Η κρίση είναι παροδική. Η φτώχεια μπορεί να γίνει η νέα κανονικότητα.

Στη δεκαετία του 2010, περιμέναμε την «ανάκαμψη» — ένα ελατήριο που θα εκτινάξει την οικονομία πίσω στα επίπεδα ευημερίας. Το 2019, η νέα κυβέρνηση καλλιέργησε την ελπίδα για «επιστροφή στην κανονικότητα».

Αλλά εκείνη η κανονικότητα δεν ήρθε ποτέ…….

Η νέα ελληνική οικονομία: χαμηλή παραγωγικότητα, υψηλές ώρες εργασίας

Η Ελλάδα δεν βρίσκεται πια σε κρίση, αλλά σε μια μόνιμη κατάσταση χαμηλής παραγωγικότητας. Οι Έλληνες εργάζονται από τις περισσότερες ώρες στην Ευρώπη, αλλά το ΑΕΠ παραμένει χαμηλό.

Τα αίτια είναι δομικά:

• Έλλειψη καινοτομίας
• Μικρές επιχειρήσεις χωρίς εξαγωγική δυνατότητα
• Καρτέλ στην αγορά
• Δημόσια διοίκηση που δυσκολεύει τις επενδύσεις

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα χαμηλούς μισθούς, χαμηλή προστιθέμενη αξία και συνεχή φτωχοποίηση.

Η φτώχεια ως «σταθερότητα»: Μια δύσκολη αλήθεια

Πολλοί πολίτες αισθάνονται πως «τίποτα δεν αλλάζει». Και δεν έχουν άδικο. Η οικονομία σταθεροποιήθηκε σε χαμηλό σημείο.

Όμως αυτό δεν είναι κρίση – είναι η νέα βάση εκκίνησης.

Κι εδώ είναι το μεγάλο πρόβλημα: αν συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τη σημερινή κατάσταση σαν «παροδική», δεν θα υπάρξει ποτέ ουσιαστική αλλαγή.

Γιατί η Ελλάδα χρειάζεται αύξηση της παραγωγικότητας (όχι απλώς ανάπτυξη)

Το μόνο μονοπάτι προς την ουσιαστική βελτίωση είναι η αύξηση της παραγωγικότητας. Χωρίς αυτήν:

• Οι μισθοί δεν μπορούν να αυξηθούν
• Δεν υπάρχει τι να αναδιανεμηθεί
• Δεν μπορούμε να συγκλίνουμε με τις πλούσιες χώρες της ΕΕ

Η παραγωγικότητα δεν αυξάνεται με ευχές. Χρειάζεται επενδύσεις, θεσμικές αλλαγές και κυρίως, διάλυση των ολιγοπωλίων και των καρτέλ που πνίγουν την αγορά.

Ο αγροτικός τομέας σε κίνδυνο – και μαζί του η περιφερειακή οικονομία

Το πρόσφατο σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ ενδέχεται να οδηγήσει σε απώλειες χρηματοδότησης από τα ευρωπαϊκά αγροτικά ταμεία.

Αν χαθούν 1,5 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις, η συνολική απώλεια για το ΑΕΠ μπορεί να φτάσει τα 7,5 δισ. ευρώ, αν αναλογιστούμε ότι κάθε 1 ευρώ που επενδύεται στην αγροτική παραγωγή αποδίδει περίπου 7.

Η φτωχοποίηση της περιφέρειας δεν θα αργήσει, με άμεσο αντίκτυπο στη συνολική ζήτηση, την απασχόληση και τα φορολογικά έσοδα.

Συμπέρασμα: Η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε κρίση – αλλά χρειάζεται επείγουσα αλλαγή πορείας

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα μπορεί να τελείωσε, αλλά η πρόκληση είναι μεγαλύτερη: να ξεφύγουμε από τον μόνιμο βάλτο της φτώχειας.

Χρειαζόμαστε:

• Μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην αύξηση της παραγωγικότητας
• Σπάσιμο των καρτέλ
• Εστίαση στην εκπαίδευση, την καινοτομία και τις εξαγωγές
• Πραγματικό σχέδιο για μια νέα, βιώσιμη οικονομία

Η πραγματική κανονικότητα δεν είναι το παρελθόν. Είναι ό,τι μπορούμε να χτίσουμε σήμερα.

Pan Pats