Η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2 και άλλες χρόνιες μεταβολικές παθήσεις αυξάνονται διαρκώς, αποτελώντας σημαντική πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Αν και η θεραπεία τους βασίζεται παραδοσιακά σε δίαιτα, άσκηση και φαρμακοθεραπεία, ένας κρίσιμος αλλά συχνά υποτιμημένος παράγοντας είναι η διατήρηση της μυϊκής μάζας.

Μύες: περισσότερα από απλή δύναμη

Η μυϊκή μάζα δεν αφορά μόνο τη σωματική απόδοση και την κινητικότητα. Αποτελεί κεντρικό ρυθμιστή του μεταβολισμού, επηρεάζοντας:

• την καύση θερμίδων (βασικός μεταβολισμός),
• τη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα,
• την ευαισθησία στην ινσουλίνη,
• την παραγωγή μυοκινών, ουσιών με ορμονική δράση.

Κατά τη διάρκεια απώλειας βάρους, είτε μέσω διατροφής είτε φαρμάκων, υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας και μυϊκού ιστού, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον μεταβολισμό και να αυξήσει τον κίνδυνο επανάκτησης βάρους.

Σαρκοπενία: η αθόρυβη απώλεια μυών με την ηλικία

Καθώς μεγαλώνουμε, χάνουμε φυσιολογικά μυϊκή μάζα, μια διαδικασία γνωστή ως σαρκοπενία. Πρόκειται για φαινόμενο με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, καθώς συνδέεται με μειωμένη κινητικότητα, αδυναμία και αυξημένο μεταβολικό κίνδυνο.

Παράγοντες που επιταχύνουν τη σαρκοπενία:

• Ελλείψεις μικροθρεπτικών συστατικών σε κυτταρικό επίπεδο – πρόβλημα που εντοπίζεται με ακρίβεια μέσω μεταβολομικών προσεγγίσεων.
• Φαρμακευτικές αγωγές όπως η κορτιζόνη ή ενέσιμα φάρμακα παχυσαρκίας. Μετά τη διακοπή τους, συχνά επανέρχεται το βάρος — όχι μόνο λόγω λίπους, αλλά λόγω απώλειας μυϊκής μάζας.
• Έλλειψη άσκησης, ιδιαίτερα αναερόβιας (αντιστάσεις, βάρη), η οποία είναι καθοριστική για την ενίσχυση των μυών.
• Χρόνιο στρες, που αυξάνει την κορτιζόλη, ορμόνη που σχετίζεται με την αποδόμηση μυϊκού ιστού.
• Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτης, που επηρεάζουν αρνητικά την αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών από τους μύες.
• Αυτοάνοσα νοσήματα του μυϊκού ιστού, τα οποία οδηγούν σε φλεγμονή και απώλεια μυϊκής μάζας.

Γιατί είναι σημαντικό να προστατεύσουμε τους μύες

Η διατήρηση της μυϊκής μάζας δεν είναι μόνο θέμα αισθητικής ή σωματικής κατάστασης. Είναι αναγκαία για:

• την αποτελεσματική ρύθμιση του σωματικού βάρους,
• τη βελτίωση της γλυκαιμικής ισορροπίας,
• την πρόληψη υποτροπών μετά από δίαιτα ή φαρμακευτική απώλεια βάρους,
• την προστασία της μακροχρόνιας μεταβολικής υγείας.

Ολιστική προσέγγιση για υγιή μυϊκή μάζα

Η σωστή υποστήριξη των μυών περιλαμβάνει:

• Στοχευμένη θρεπτική ενίσχυση με επάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων,
• Τακτική σωματική άσκηση, ειδικά με αντιστάσεις,
• Διαχείριση του στρες και της κορτιζόλης,
• Εξατομικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις, με βάση τις ανάγκες κάθε οργανισμού.

Η σύγχρονη μεταβολομική ιατρική προσφέρει σημαντικά εργαλεία σε αυτό το πεδίο, καθώς επιτρέπει την αναγνώριση ελλείψεων και ανισορροπιών σε κυτταρικό επίπεδο, επιτρέποντας εξατομικευμένες λύσεις.

Δρ Θάνος Λουκέρης