«Καμία Υγεία χωρίς Ψυχική Υγεία»

Η 10η Οκτωβρίου είναι μια ημέρα αφιερωμένη σε κάτι βαθιά ανθρώπινο — στην ψυχική υγεία.
Μια υπενθύμιση ότι πίσω από κάθε βλέμμα κρύβεται μια ιστορία, πίσω από κάθε χαμόγελο ένας αγώνας, και πίσω από κάθε άνθρωπο η ανάγκη να νιώσει ασφάλεια, κατανόηση και ελπίδα.

Το φετινό παγκόσμιο μήνυμα εστιάζει στους ανθρώπους που δοκιμάζονται μέσα σε κρίσεις και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης: σε όσους βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον πόλεμο, τη φτώχεια, την απώλεια, τον φόβο. Γιατί η ψυχική υγεία δεν είναι πολυτέλεια — είναι η βάση της ίδιας της ζωής.

Η ψυχική υγεία με αριθμούς

Περισσότεροι από 450 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής.
Η κατάθλιψη επηρεάζει πάνω από 154 εκατομμύρια άτομα, ενώ οι διαταραχές που σχετίζονται με κατάχρηση αλκοόλ ξεπερνούν τα 95 εκατομμύρια.
Η σχιζοφρένεια βρίσκεται ανάμεσα στις δέκα πιο συχνές αιτίες αναπηρίας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι το 60% των ψυχικών διαταραχών ξεκινούν στην εφηβεία, μια περίοδο που συχνά υποτιμάται ή αντιμετωπίζεται με άρνηση.
Οι νέοι που παλεύουν σιωπηλά χρειάζονται όχι μόνο φροντίδα, αλλά και ένα περιβάλλον που να τους ακούει χωρίς κριτική.

Η ψυχική υγεία μέσα στις κρίσεις

Σε συνθήκες κρίσης, οι ψυχολογικές πληγές είναι βαθιές.
Περίπου 1 στους 5 ανθρώπους που βιώνουν πόλεμο, φυσική καταστροφή ή προσφυγιά εμφανίζει κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής — από άγχος και κατάθλιψη έως μετατραυματικό στρες.

Η απουσία υπηρεσιών, η φτώχεια και η κοινωνική απομόνωση επιτείνουν τον πόνο.
Κι όμως, η έγκαιρη ψυχολογική φροντίδα μπορεί να μειώσει δραματικά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και να δώσει ξανά στους ανθρώπους τη δύναμη να σταθούν όρθιοι.

Τα παιδιά και οι αόρατες πληγές τους

Τα παιδιά είναι τα πιο σιωπηλά θύματα των κρίσεων.
Πάνω από ένα στα πέντε παιδιά που ζουν σε εμπόλεμες περιοχές εμφανίζει συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης.
Η απώλεια, η βία και ο φόβος μπορούν να διαμορφώσουν τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο για πάντα.

Η δημιουργία ασφαλών χώρων, η εκπαίδευση γονέων και δασκάλων και η στήριξη των κοινοτήτων αποτελούν βασικά βήματα για να ξαναγεννηθεί η ελπίδα.

Μικρές πράξεις, μεγάλη διαφορά

Το να νιώσεις καλύτερα παίρνει χρόνο — αλλά είναι εφικτό.
Η ανάρρωση δεν έρχεται απότομα· χτίζεται μέσα από μικρές, θετικές επιλογές κάθε μέρα.
Έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και σύντομα θετικά συναισθήματα ρυθμίζουν αποτελεσματικά το στρες και προάγουν την ψυχική και σωματική ευεξία.

Πρακτικές που βοηθούν:

• Μοιράσου τα συναισθήματά σου με ανθρώπους που αγαπάς και εμπιστεύεσαι. Η ομιλία είναι θεραπευτική.
• Κράτα επαφή με τους άλλους. Ακόμα κι αν δεν έχεις διάθεση, η ανθρώπινη παρουσία μειώνει το αίσθημα μοναξιάς και κατάθλιψης.
• Κινήσου. Η τακτική άσκηση —ακόμα και ένα 30λεπτο περπάτημα καθημερινά— αυξάνει την ενέργεια και μειώνει την κόπωση.
• Κοιμήσου καλά. Ο ποιοτικός ύπνος 7–8 ωρών βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης και στη μείωση του στρες.
• Έκθεσε τον εαυτό σου στο φως του ήλιου. Μόλις 15 λεπτά την ημέρα μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τη διάθεση.
• Χαλάρωσε συνειδητά. Πρακτικές όπως βαθιές αναπνοές, γιόγκα ή μυϊκή χαλάρωση μειώνουν το στρες και ενισχύουν τη χαρά και την ισορροπία.

Μικρές καθημερινές συνήθειες μπορούν να γίνουν μια σιωπηλή πράξη αυτοφροντίδας — ένα βήμα πιο κοντά στην ψυχική ισορροπία που όλοι αξίζουμε.

Η ψυχική υγεία είναι δικαίωμα

Η ψυχική υγεία δεν είναι προνόμιο των λίγων· είναι ανθρώπινο δικαίωμα.
Κανείς δεν θα έπρεπε να στερείται φροντίδας επειδή βρίσκεται σε κρίση ή επειδή φοβάται το στίγμα.
Η κοινωνία μας έχει ανάγκη από περισσότερη κατανόηση, αλληλεγγύη και εκπαίδευση.

Ένα κάλεσμα σε δράση

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2025 είναι μια πρόσκληση για δράση και ενσυναίσθηση.
Ας στηρίξουμε όσους παλεύουν σιωπηλά, ας μιλήσουμε ανοιχτά, ας δώσουμε χώρο στην ελπίδα.

Γιατί σε έναν κόσμο γεμάτο κρίσεις, το πιο γενναίο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να νοιαστούμε.
Και γιατί, τελικά, καμία υγεία δεν υπάρχει χωρίς ψυχική υγεία.