Αρθρογραφεί ο mister X

Μερικές φορές φαίνεται πως η κοινωνία ζει μέσα σε ένα τεράστιο όνειρο. Ένα όνειρο χωρίς χρώμα, χωρίς μυρωδιές, χωρίς αίσθηση πραγματικής ζωής. Υπάρχει απλώς, και οι πολίτες παραμένουν αδρανείς, κοιτάζοντας γύρω τους την αδικία, την ανέχεια και το αδιέξοδο, χωρίς να κάνουν το παραμικρό για να τα αλλάξουν. Φοβούνται; Έχουν κουραστεί; Ή μήπως απλώς τους αρκεί να παρατηρούν;

Την ίδια στιγμή, αλλού, όπως στη Γαλλία, οι πολίτες κατεβαίνουν στους δρόμους. Φωνάζουν, διεκδικούν, θυμούνται ότι η Δημοκρατία δεν είναι μόνο μια κάλπη που ψηφίζεις μια φορά και ξεχνάς. Είναι πεζοδρόμιο, φωνή, θάρρος. Και οι εικόνες αυτές λειτουργούν σαν καθρέφτης για όποιον κοιτάζει την ελληνική πραγματικότητα: τι γίνεται εδώ; Πώς αντιδρούν οι πολίτες;

Στην Ελλάδα, η «επαναστατικότητα» περιορίζεται σε ένα κινητό ή μια οθόνη. Στον καναπέ του σπιτιού, σχεδόν ποτέ — γιατί ο ελεύθερος χρόνος θεωρείται «πολύτιμος» για να ξοδευτεί βγαίνοντας ο προσωπικός Τσε Γκεβάρα. Στην καλύτερη, αυτή η επανάσταση συμβαίνει από το γραφείο, ανάμεσα σε δουλειά και meetings, όπου ο εργαζόμενος είναι ταυτόχρονα αντιπαραγωγικός και απασχολημένος, προσποιούμενος ότι η δραστηριότητα στα social media έχει ουσία. Share, like, comment — και μετά επικρατεί η ψευδαίσθηση ότι κάτι άλλαξε. Στην πραγματικότητα, η σιωπή παραμένει, το θάρρος σπανίζει και η καθημερινότητα συνεχίζει να πνίγει.

Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης έρχονται σαν σωτήριες υποσχέσεις: μέτρα για ανάπτυξη, ενίσχυση των νέων, βελτιώσεις στην καθημερινότητα. Αν όμως κανείς τα μετρήσει αντικειμενικά, αποδεικνύεται ότι είναι σταγόνα στον ωκεανό. Κι όμως, η κοινωνία χειροκροτεί ή μουρμουρίζει ικανοποιημένη, νομίζοντας πως συμμετέχει σε μια μάχη που στην ουσία δεν δίνει ποτέ.

Το έγκλημα των Τεμπών δεν ήταν δυστύχημα. Ήταν η πιο σκληρή απόδειξη ότι η διαφθορά και η αδιαφορία είναι κανονικότητα. Ένα σύστημα σάπιο, με ανθρώπους που θεωρούν τις ζωές μας αριθμούς σε πίνακες και κόστη σε προϋπολογισμούς. Ένα έγκλημα που πέρασε στα πρωτοσέλιδα για λίγο, μόνο για να ξεχαστεί, όπως όλα. Γιατί έτσι δουλεύει η χώρα: με μνήμη χρυσόψαρου και ευθύνες που διαχέονται μέχρι να χαθούν.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ένας οργανισμός που υποτίθεται ότι στηρίζει τον αγροτικό κόσμο, μετατράπηκε σε σύμβολο ρεμούλας και κακοδιαχείρισης. Κάθε σκάνδαλο, κάθε αποκάλυψη, κάθε «λάθος» δεν είναι ατύχημα· είναι σύστημα. Ένα σύστημα που τρώει τις σάρκες του τόπου και μας έχει συνηθίσει στη φτώχεια και στη διαφθορά σαν να είναι φυσικό φαινόμενο. ΠΑΣΟΚοδάνεια, χρηματιστήριο και τόσα άλλα σημεία των καιρών.

Και μέσα σε όλα αυτά, η Ελλάδα θυμίζει όλο και περισσότερο μια «Κολομβία» της Μεσογείου: μαφίες με γραβάτες, εγκληματικότητα που καλύπτεται πίσω από θεσμούς, δημοσιογράφοι στο στόχαστρο, και πολίτες που φοβούνται να μιλήσουν. Όχι γιατί δεν καταλαβαίνουν· αλλά γιατί ξέρουν ότι κανείς δεν θα τους ακούσει.

Η χώρα αυτή έχει μάθει να θάβει τα εγκλήματά της κάτω από δελτία ειδήσεων, επιδοτήσεις και υποσχέσεις. Και εμείς έχουμε μάθει να ζούμε έτσι, να συμβιβαζόμαστε, να θεωρούμε πως «αυτά συμβαίνουν». Κι όμως, αυτά δεν συμβαίνουν. Αυτά τα αφήνουμε να συμβούν.

Η ιστορία της χώρας έχει δείξει ότι υπήρξαν ήρωες, άνθρωποι που στάθηκαν απέναντι σε κατακτητές, τυράννους και αδικίες. Μετά όμως, η ίδια η κοινωνία συχνά τους πρόδωσε, τους κυνήγησε και τους καταδίκασε σε σιωπή. Και η κληρονομιά αυτής της αδράνειας συνεχίζεται.

Σήμερα, μισθοί που δεν φτάνουν για τα νοίκια, δουλειές που εξουθενώνουν και ζωές χωρίς ανάσα δείχνουν μια κοινωνία παθητική, που περιμένει κάποιον άλλον να φέρει αλλαγή. Κι όταν ξυπνά, είναι για μια στιγμή μόνο, για να κοιτάξει τον καθρέφτη και να πει: «Δεν μπορούμε τώρα… πολύτιμος χρόνος… θα το κάνουμε αύριο».

Η μεγαλύτερη ντροπή δεν είναι η ανικανότητα. Είναι η λήθη: η λήθη ότι αξίζει να παλέψει κανείς για την αξιοπρέπεια και την ελευθερία. Και ότι η πραγματική επανάσταση δεν γίνεται με like και share.

Δυστυχία σου, Ελλάς,
με τα τέκνα που γεννάς!
Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα,
τί γαϊδάρους βγάζεις τώρα; 
Γεώργιος Σουρής ( 1853 -1919)