Γράφει ο Κορνήλιος Μιχαήλ Ιωάννου

Η Πολωνία ξαναφέρνει στο προσκήνιο ένα ζήτημα που πολλοί θεωρούσαν «τελειωμένο»: την απαίτηση για πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία για τις καταστροφές και τα εγκλήματα της ναζιστικής κατοχής κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με την επίσημη απαίτηση για 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ, η Βαρσοβία δεν απευθύνει απλώς ένα οικονομικό αίτημα — αναζητά ηθική και ιστορική αποκατάσταση.

Ο πρόεδρος της Πολωνίας, Karol Nawrocki, δήλωσε πρόσφατα ότι η αποζημίωση αποτελεί «αναγκαία προϋπόθεση για την αποκατάσταση των σχέσεων» με το Βερολίνο. Η θέση της γερμανικής κυβέρνησης, πάντως, παραμένει αμετακίνητη: θεωρεί το ζήτημα λήξαν. Όμως η στάση της Πολωνίας επιμένει να υπενθυμίζει ότι ο χρόνος δεν σβήνει την αδικία.

Αυτή η στάση προκαλεί εύλογες συγκρίσεις. Και η Ελλάδα, άλλωστε, υπέστη ανυπολόγιστες καταστροφές από τις ναζιστικές θηριωδίες. Το Ολοκαύτωμα του Διστόμου, οι εκτελέσεις σε Λιγκιάδες, Καλάβρυτα, Χορτιάτη, και δεκάδες άλλες φρικαλεότητες, δεν έχουν αποτιμηθεί ούτε αναγνωριστεί επαρκώς σε διεθνές επίπεδο.

Πρόκειται, λοιπόν, για μια ευκαιρία που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Η επιμονή της Πολωνίας δείχνει ότι η διεκδίκηση αποζημιώσεων δεν είναι μια παρωχημένη ή νομικά αδύνατη υπόθεση. Είναι κυρίως ένα ζήτημα ηθικής, ιστορικής ευθύνης και σεβασμού στη μνήμη των θυμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι το πολωνικό αίτημα δεν στηρίζεται μόνο σε νομικά επιχειρήματα, αλλά και στην ανάγκη συλλογικής μνήμης και συμβολικής αποκατάστασης.

Γιατί να μην κινηθεί ανάλογα και η Ελλάδα; Μια πιο ενεργή και συγκροτημένη διεκδίκηση, με συντονισμό μεταξύ κυβέρνησης, νομικών, διπλωματών και επιστημόνων, θα μπορούσε να φέρει ξανά το θέμα στο ευρωπαϊκό προσκήνιο. Όχι απαραίτητα με την προσδοκία άμεσης οικονομικής αποζημίωσης, αλλά με στόχο την αναγνώριση, τον διάλογο και, τελικά, τη δικαίωση.

Η Ιστορία δεν είναι απλώς μια υπόθεση των σχολικών βιβλίων. Είναι ζωντανή — και αφορά τη συλλογική μας ταυτότητα και αυτοεκτίμηση. Αν η Πολωνία μπορεί να αρθρώσει σήμερα μια ισχυρή φωνή απέναντι στη Γερμανία, γιατί να μην μπορεί και η Ελλάδα;

Ίσως είναι καιρός να σταματήσουμε να θεωρούμε το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων ως «ανεδαφικό» ή «διπλωματικά άβολο». Δεν πρόκειται για εκδίκηση ή εθνικισμό, αλλά για ένα αυτονόητο αίτημα ηθικής και ιστορικής ισότητας.

ΠολεμικέςΑποζημιώσεις #Πολωνία #Γερμανία #Ελλάδα #ΒΠΠ #ΙστορικήΜνήμη #Δίστομο #ΝαζιστικήΚατοχή