Η Γη κάποτε μετατράπηκε σε μια παγωμένη μπάλα, χωρίς νερό και ζωή. Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ηφαιστειακές εκρήξεις και η απουσία φυτών έφεραν μαζική ψύξη και παγκόσμια παγωνιά. Διάβασε τι προκάλεσε την εποχή «Γη – Χιονοστιβάδα».

Μια παγωμένη Γη και τα μυστικά της αρχαίας κλιματικής αλλαγής

Πριν από περίπου 700 εκατομμύρια χρόνια, η Γη βίωσε ένα ακραίο φαινόμενο. Ολόκληρος ο πλανήτης καλύφθηκε από πάγο, μετατρεπόμενος σε μια «παγωμένη μπάλα». Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «Γη – Χιονοστιβάδα» (Snowball Earth) και αποτελεί μία από τις πιο ακραίες κλιματικές αλλαγές στην ιστορία του πλανήτη.

Όλα τα νερά της Γης πάγωσαν

Την εποχή εκείνη, σχεδόν όλο το υγρό νερό στην επιφάνεια του πλανήτη – οι ωκεανοί, οι λίμνες και τα ποτάμια – πάγωσαν. Ακόμα και οι τροπικές περιοχές, που σήμερα είναι ζεστές και γεμάτες ζωή, τότε καλύφθηκαν από πάγο.

Η ζωή ήταν ήδη δύσκολη για τα πρώτα μικροσκοπικά ζώα που υπήρχαν, αλλά μετά την επέλαση των παγετώνων, τα περισσότερα είδη εξαφανίστηκαν ή επιβίωσαν με τεράστιο κόπο.

Τι προκάλεσε αυτή την παγκόσμια παγωνιά;

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η αιφνίδια ψύχρα του κλίματος δεν ήταν τυχαία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η συνύπαρξη δύο μεγάλων παραγόντων οδήγησε τη Γη στην κατάσταση της «χιονοστιβάδας»:

1. Μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις που συνέβησαν πριν από περίπου 720 εκατομμύρια χρόνια.
2. Ένα ήδη ψυχρό κλίμα, που έκανε τον πλανήτη πιο ευάλωτο στις επιπτώσεις των εκρήξεων.

Οι εκρήξεις αυτές, γνωστές ως «εκρήξεις του Φράνκλιν», δημιούργησαν τεράστιες επιφάνειες νέων βράχων σε περιοχές όπως η σημερινή Αλάσκα, ο Καναδάς και η Γροιλανδία.

Η αποσάθρωση και το διοξείδιο του άνθρακα

Οι φρέσκοι βράχοι που σχηματίστηκαν ήταν ιδιαίτερα ευάλωτοι σε χημική αποσάθρωση, μια διαδικασία που «τραβάει» διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Το διοξείδιο του άνθρακα είναι βασικό για τη διατήρηση της θερμότητας της Γης, και η μαζική απομάκρυνσή του έκανε την ατμόσφαιρα πιο ψυχρή.

Το αποτέλεσμα ήταν ένας φαύλος κύκλος: λιγότερο CO₂ → πιο ψυχρό κλίμα → περισσότερο πάγος → ακόμη λιγότερο CO₂.

Γιατί δεν συνέβη το ίδιο σε άλλες εποχές;

Παρόμοιες ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν σημειωθεί και σε άλλες περιόδους, αλλά δεν οδήγησαν σε τόσο ακραία ψύξη. Αυτό συνέβη επειδή:

• Το κλίμα τότε ήταν θερμότερο.
• Υπήρχαν φυτά, τα οποία επιβραδύνουν τη διάβρωση και σταθεροποιούν το διοξείδιο του άνθρακα.

Την εποχή της «Γης – Χιονοστιβάδας», δεν υπήρχαν ακόμα φυτά στην ξηρά για να σταματήσουν αυτή τη διαδικασία.