«Και ξέρε τους ανθρώπους ποιος ρυθμός τους κυβερνάει»
– Αρχίλοχος, 640 π.Χ.

Οι βιολογικοί ρυθμοί του οργανισμού

Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί –από τους μονοκύτταρους μέχρι τον άνθρωπο– ακολουθούν συγκεκριμένους βιολογικούς ρυθμούς. Οι 24ωροι, γνωστοί ως κιρκάδιοι ρυθμοί, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση των λειτουργιών του οργανισμού, εξασφαλίζοντας ενεργητικότητα την ημέρα και αποκατάσταση τη νύχτα.

Σε αντίθεση με τη θεωρία των σταθερών βιόρυθμων (σωματικός, συναισθηματικός, πνευματικός), που έχει πλέον απορριφθεί από την επιστημονική κοινότητα, η σύγχρονη φυσιολογία αποδέχεται ότι οι βιολογικοί ρυθμοί μεταβάλλονται ανάλογα με την ηλικία, τις συνθήκες και τις ανάγκες του οργανισμού.

Χρονολόγιο της Ημερήσιας Δραστηριότητας

• 01:00 – 02:00
  Ο ύπνος είναι ελαφρύς. Το ήπαρ δραστηριοποιείται έντονα για αποτοξίνωση του οργανισμού.
• 03:00 – 04:00
  Ελάχιστη ενεργειακή λειτουργία. Χαμηλή αρτηριακή πίεση και εγρήγορση. Ευαισθησία στον πόνο και στους θορύβους.
• 05:00 – 06:00
  Ξεκινά η «αφύπνιση» του σώματος. Αύξηση πίεσης και καρδιακής δραστηριότητας.
• 07:00 – 09:00
  Το ανοσοποιητικό είναι δυνατό. Η ψυχική και σωματική δραστηριότητα αυξάνεται, η καρδιά λειτουργεί με μέγιστη απόδοση.
• 10:00 – 12:00
  Περίοδος έντονης διανοητικής και σωματικής απόδοσης. Ιδανική για εργασία και άθληση.
• 13:00 – 14:00
  Πρώτη φάση κόπωσης. Πτώση ενεργειακής καμπύλης, ανάγκη για ανάπαυση.
• 15:00 – 17:00
  Νέα άνοδος ενεργειακού επιπέδου. Οξύνονται αισθήσεις όπως η γεύση και η όσφρηση.
• 18:00 – 20:00
  Υψηλή κινητικότητα, αλλά η ψυχική απόδοση σταδιακά μειώνεται. Αυξημένος κίνδυνος ευερεθιστότητας.
• 21:00 – 23:00
  Το σώμα προετοιμάζεται για ύπνο. Η θερμοκρασία του σώματος πέφτει, αυξάνονται τα λευκοκύτταρα.
• 24:00
  Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται και ταξινομεί τις πληροφορίες της ημέρας. Ώρα για ξεκούραση.

(Πηγή: «Βασικές αρχές Φυσιολογίας του Ανθρώπου» – Δρ. Νικόλαος Σοφιάδης)

Αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Η ενασχόληση των παιδιών με τον αθλητισμό δεν έχει ως στόχο την πρωταθλητική διάκριση, αλλά την ψυχοκινητική ανάπτυξη, τη διασκέδαση, την κοινωνικότητα και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Έρευνες δείχνουν ότι τα Ελληνόπουλα αφιερώνουν πολύ λιγότερο χρόνο σε αθλητικές δραστηριότητες σε σύγκριση με άλλες εξωσχολικές.

Κατάλληλο άθλημα ανά ηλικία

• 6-9 ετών: Ομαδικά (μπάσκετ, ποδόσφαιρο), κολύμβηση, ρυθμική/ενόργανη γυμναστική, πολεμικές τέχνες, χορός.
• 9-12 ετών: Βόλεϊ, τένις, ποδηλασία, ιππασία, ξιφασκία.
• 12-15 ετών: Μετάβαση στην ουσία του κάθε αθλήματος, επιλογή βάσει ενδιαφέροντος.
• 15-18 ετών: Πυγμαχία, πάλη, άρση βαρών (με επίβλεψη και προσοχή).

Mini εκδοχές αθλημάτων για πολύ μικρές ηλικίες

• Mini Tennis (2½ ετών): Εκπαίδευση μέσω παιχνιδιών και ιστοριών.
• Mini Ποδόσφαιρο (3 ετών): Παιχνίδι με σκοπό την εκμάθηση τεχνικής.
• Mini Μπάσκετ (3 ετών): Διασκέδαση και κινητική ανάπτυξη σε ασφαλές περιβάλλον.

Κι αν δεν του αρέσει κάποιο σπορ;

Υπάρχουν εναλλακτικές μορφές καθημερινής δραστηριότητας:

• Περιπάτοι με την οικογένεια ή το κατοικίδιο.
• Εκδρομές, ποδήλατο, παιχνίδι στην αυλή.
• Συμμετοχή σε οικιακές δραστηριότητες με μουσική και χορό.
• Περιορισμός τηλεόρασης και οθονών.
• Παρακίνηση για συμμετοχή στο μάθημα της γυμναστικής στο σχολείο.

Οφέλη του αθλητισμού στα παιδιά

• Βελτίωση φυσικής κατάστασης και υγείας.
• Ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και αυτοπειθαρχίας.
• Ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων και συνεργασίας.
• Ψυχική εκτόνωση και ευεξία.
• Πρόληψη παχυσαρκίας και αντικοινωνικής συμπεριφοράς.

Η σημασία της σωστής διατροφής

Η άσκηση από μόνη της δεν επαρκεί χωρίς σωστή, ισορροπημένη διατροφή. Η κατανάλωση ποικιλίας τροφών από όλες τις ομάδες είναι απαραίτητη ώστε ο παιδικός οργανισμός να λάβει όλα τα μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται για την ανάπτυξή του.

---

Επιμέλεια: Ευάγγελος Θεοδώρου
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής, Διδάκτωρ Ιατρικής Δ.Π.Θ., Σύμβουλος Προέδρου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ταεκβοντό