Η ψυχή δεν θρέφεται μόνο με ψωμί και ασφάλεια. Χρειάζεται αγκαλιά, κατανόηση, αποδοχή, την αίσθηση ότι «έχω σημασία». Όταν αυτά λείπουν, δημιουργείται μια αόρατη πληγή: το τραύμα της συναισθηματικής στέρησης.

Τι είναι όμως συναισθηματική στέρηση;

Δεν αφορά τα υλικά αγαθά αλλά την καρδιά. Ένα παιδί μπορεί να έχει όλα όσα χρειάζεται για να ζήσει σωματικά, αλλά να νιώθει άδειο μέσα του.

Χωρίς το χάδι που καθησυχάζει, χτίζει την πεποίθηση:

• «Δεν αξίζω αγάπη»
• «Οι ανάγκες μου είναι βάρος»

Η ματιά του Gabor Maté

Ο Gabor Maté ορίζει το τραύμα όχι ως το γεγονός που συνέβη, αλλά ως αυτό που συμβαίνει μέσα μας: την αποσύνδεση από τον αυθεντικό μας εαυτό.

Για να επιβιώσει, το παιδί καταπιέζει συναισθήματα, απομακρύνεται από τον εαυτό του και μαθαίνει να φορά «μάσκες». Το αποτέλεσμα; Ενήλικες που διψούν για σύνδεση αλλά δυσκολεύονται να την εμπιστευτούν.

Το σώμα θυμάται

Το τραύμα δεν μένει μόνο στην ψυχή. Το σώμα κουβαλάει όσα η καρδιά δεν τόλμησε να εκφράσει:

• Χρόνιο άγχος και υπερδιέγερση
• Πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα, χρόνιοι πόνοι
• Ευαλωτότητα σε ασθένειες
• Εθιστικές συμπεριφορές που λειτουργούν σαν «παυσίπονα»

Όπως λέει ο Maté: «Όταν δεν μιλά η ψυχή, μιλά το σώμα».

Η συλλογική και διαγενεαλογική διάσταση

Η συναισθηματική στέρηση δεν είναι μόνο ατομική εμπειρία. Ζούμε σε κοινωνίες που προτάσσουν την απόδοση αντί για τη φροντίδα.

Οι γονείς, εξαντλημένοι από άγχος και πίεση, συχνά δεν έχουν τον χώρο να είναι συναισθηματικά παρόντες. Έτσι, το τραύμα μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά.

Οι συνέπειες του τραύματος

Το τραύμα της στέρησης αφήνει ίχνη στην καθημερινή ζωή:

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αίσθηση κενού
• Φόβος εγκατάλειψης
• Υπερβολική ανάγκη για αποδοχή
• Σχέσεις γεμάτες άγχος και ανασφάλεια

Ο δρόμος προς τη θεραπεία

Η ίαση ξεκινά με την αναγνώριση: να πούμε «έχω τραυματιστεί». Δεν είναι αδυναμία· είναι το πρώτο βήμα προς την επιστροφή στον αυθεντικό μας εαυτό.

Πρακτικά βήματα

• Ψυχοθεραπεία: ένας ασφαλής χώρος για κατανόηση.
• Σωματική επίγνωση: αναπνοές, κίνηση, τεχνικές somatic experiencing.
• Ημερολόγιο συναισθημάτων: γράφοντας, ξαναβρίσκουμε τη φωνή μας.
• Υγιείς σχέσεις: άνθρωποι που μας βλέπουν και μας αποδέχονται χωρίς όρους.

Το τραύμα ως πηγή δύναμης

Παρότι πληγώνει, το τραύμα μπορεί να γίνει πηγή σοφίας. Οι άνθρωποι που το αναγνωρίζουν συχνά αναπτύσσουν βαθύτερη ενσυναίσθηση, ευαισθησία και δημιουργικότητα.

Εκεί που υπήρχε πληγή, μπορεί να ανθίσει δύναμη.

Η πνευματική διάσταση

Το τραύμα είναι αποσύνδεση· η θεραπεία είναι επιστροφή στη σύνδεση:

• με τον εαυτό μας,
• με τους άλλους,
• με τη φύση και τη ζωή.

Ένα μήνυμα ελπίδας

Η συναισθηματική στέρηση δεν είναι καταδίκη. Είναι μια πληγή που μας καλεί σε επιστροφή.

Κάθε στιγμή που νιώθουμε, που μοιραζόμαστε, που συνδεόμαστε, είναι ένα βήμα θεραπείας.

Ο καθένας μας αξίζει να αγαπηθεί, να ακουστεί, να νιώσει ότι η παρουσία του έχει σημασία.