Η Μεγάλη του Γένους Σχολή, το αρχαιότερο ελληνικό σχολείο στον κόσμο, βρίσκεται αντιμέτωπη με το πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της ιστορίας της: για πρώτη φορά χωρίς νέους μαθητές. Ένα σύμβολο του Ελληνισμού κινδυνεύει να σωπάσει για πάντα.

Στους πέτρινους διαδρόμους της Μεγάλης του Γένους Σχολής, εκεί όπου αντήχησαν για αιώνες οι φωνές εκατοντάδων παιδιών, φέτος κυριαρχεί η σιωπή. Για πρώτη φορά στα 571 χρόνια ιστορίας της, η Α’ Γυμνασίου δεν έχει ούτε έναν μαθητή. Το «Κόκκινο Σχολείο» του Φαναρίου, η κιβωτός του Ελληνισμού στην Πόλη, μοιάζει να δίνει μια μάχη με τον χρόνο – και να τη χάνει.

Από την ίδρυσή της το 1454, λίγους μήνες μετά την Άλωση, η Σχολή στάθηκε φάρος γνώσης και ελπίδας για τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης. Το 1882, την ημέρα των εγκαινίων του εντυπωσιακού κτιρίου της, οι αίθουσες γέμισαν από 731 μαθητές. Σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, μόλις 30 παιδιά συνεχίζουν να περνούν τις πύλες της. Οι άλλοτε γεμάτες αίθουσες φιλοξενούν πια μαθήματα για έναν ή δύο μαθητές.

Ένας καθρέφτης της ελληνικής παρουσίας στην Πόλη

Η ιστορία της Σχολής είναι άρρηκτα δεμένη με την πορεία του Ελληνισμού στην Κωνσταντινούπολη. Καθώς οι Έλληνες της Πόλης μειώνονται δραματικά –σήμερα υπολογίζονται μόλις σε 1.500-2.000 άτομα– το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά που μπορούν να φοιτήσουν σε ελληνικά σχολεία.

Ακόμη και οι οικογένειες που μετακινούνται από την Ελλάδα προτιμούν συχνά άλλα εκπαιδευτήρια, αφήνοντας τη Μεγάλη του Γένους Σχολή χωρίς νέο αίμα. Ο σχολάρχης Δημήτρης Ζώτος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Δεν υπάρχει τίποτα άλλο να χάσουμε. Αν δεν αλλάξει κάτι, το τέλος θα είναι αναπόφευκτο».

Ένα σχολείο-κιβωτός

Παρά τις αντιξοότητες, η Σχολή δεν έχει χάσει την αίγλη της. Διδάσκει όχι μόνο τα απαραίτητα μαθήματα, αλλά και την ελληνική γλώσσα, την ιστορία, τη φιλοσοφία και την επιστήμη, τιμώντας μια παράδοση αιώνων. Η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη συνυπάρχουν με την αστρονομία και τη μελέτη των θρησκειών, αποδεικνύοντας ότι η Σχολή δεν είναι απλώς ένα σχολείο, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που παλεύει να μείνει σύγχρονος.

«Η αποστολή μας είναι να διδάξουμε στα παιδιά ποιοι είμαστε, τι βιώσαμε, γιατί είμαστε εδώ», λέει ο κ. Ζώτος. «Η ελληνική ταυτότητα δεν είναι απλώς μια κληρονομιά, είναι ευθύνη. Πρέπει να κρατήσουμε τη γλώσσα μας και τα έθιμά μας, ακόμη και μέσα σε μια κοινωνία όπου όλα γύρω μας είναι τουρκικά».

Το μέλλον στα χέρια όλων

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή δεν είναι απλά ένα κτίριο στο Φανάρι. Είναι ένα μνημείο του ελληνικού πολιτισμού, ένας ζωντανός δεσμός με μια ιστορία σχεδόν έξι αιώνων. Κάθε πέτρα της κρύβει αναμνήσεις γενεών που πέρασαν από τις αίθουσές της, μορφώθηκαν και σκόρπισαν το ελληνικό πνεύμα σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Σήμερα, όμως, η εικόνα είναι διαφορετική: η αυλή που κάποτε έσφυζε από ζωή είναι σιωπηλή. Κι αν δεν αλλάξει κάτι σύντομα, το κουδούνι της Σχολής ίσως χτυπήσει για τελευταία φορά.

Η διάσωση της Σχολής ξεπερνά τοπικά και εθνικά σύνορα· αφορά την παγκόσμια ελληνική διασπορά και την ιστορική μνήμη ενός έθνους. Το αν θα σωθεί ή θα χαθεί θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα αντιληφθούμε όλοι –φορείς, κοινότητες, κοινωνία– ότι τέτοια σχολεία δεν είναι απλώς εκπαιδευτήρια. Είναι ζωντανά κομμάτια της ταυτότητάς μας.

Πηγή: Πρώτο Θέμα: https://www.protothema.gr/greece/article/1696061/megali-tou-genous-sholi-proti-fora-meta-apo-571-hronia-horis-mathiti-i-proti-taxi/