Η 31η Μαΐου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (World No Tobacco Day), με απόφαση που έλαβε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Σήμερα, 31 Μαΐου, ολόκληρος ο κόσμος ενώνει τη φωνή του ενάντια στο κάπνισμα. Είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, μια ημέρα αφιερωμένη στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση μικρών και μεγάλων για τους κινδύνους που κρύβει το τσιγάρο, αλλά και τα νεότερα καπνικά προϊόντα όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα ατμιστικά.

Θέμα 2025: «Λαμπερά προϊόντα – Σκοτεινές προθέσεις»

Το φετινό θέμα, «Λαμπερά προϊόντα – Σκοτεινές προθέσεις», εστιάζει στις στρατηγικές της καπνοβιομηχανίας που στοχεύουν κυρίως τους νέους. Μέσω ελκυστικών γεύσεων, εντυπωσιακών συσκευασιών και ψηφιακού μάρκετινγκ, επιχειρείται η προσέλκυση εφήβων και νεαρών ενηλίκων στη χρήση καπνικών και νικοτινούχων προϊόντων.

Στατιστικά και ανησυχίες

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, περίπου 37 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 13-15 ετών παγκοσμίως χρησιμοποιούν προϊόντα καπνού. Σε πολλές χώρες, η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων από νέους ξεπερνά αυτή των ενηλίκων, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία.

Επιπτώσεις στην υγεία

Η χρήση καπνού παραμένει η κύρια αιτία πρόωρων και αποτρέψιμων θανάτων παγκοσμίως, προκαλώντας πάνω από 8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Επιπλέον, η έκθεση σε παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για περισσότερους από 1,3 εκατομμύρια θανάτους μη καπνιστών κάθε χρόνο.

Δράσεις και πρωτοβουλίες

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οργανισμοί και κυβερνήσεις εντείνουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση του καπνίσματος. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα “UMEED” στην Ινδία στοχεύει στην πρόληψη της χρήσης ουσιών μεταξύ εφήβων μέσω εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης.

Μήνυμα για το μέλλον

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος αποτελεί υπενθύμιση της ανάγκης για συνεχή επαγρύπνηση και δράση. Η προστασία των νέων από τις επιβλαβείς επιρροές της καπνοβιομηχανίας είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση ενός υγιούς μέλλοντος. Η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η εφαρμογή αυστηρών πολιτικών είναι απαραίτητα εργαλεία στον αγώνα για έναν κόσμο χωρίς καπνό.

Η χρήση καπνού παραμένει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας παγκοσμίως, με πάνω από 8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, εκ των οποίων περίπου 1,3 εκατομμύρια οφείλονται σε παθητικό κάπνισμα . Παρόλο που η παγκόσμια τάση δείχνει μείωση της καπνιστικής συνήθειας, η κατάσταση διαφέρει σημαντικά ανά χώρα και περιοχή.

Παγκόσμια Στατιστικά Καπνίσματος

• Παγκόσμια εικόνα: Το 2020, το 22,3% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιούσε καπνό: 36,7% των ανδρών και 7,8% των γυναικών.
• Περιοχές με υψηλή κατανάλωση: Η περιοχή της Νότιας Ασίας παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης καπνού, με 26,5% του πληθυσμού να είναι χρήστες, ενώ η Ευρώπη ακολουθεί με 25,3%.

Χώρες με Υψηλά Ποσοστά Καπνίσματος (2024)

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα, οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών είναι:

Κατάταξη	Χώρα	Ποσοστό Καπνιστών (%)
1	Ναούρου	52,1%
2	Κιριμπάτι	52,0%
3	Τουβαλού	48,7%
4	Μιανμάρ	45,5%
5	Χιλή	44,7%
6	Λίβανος	42,6%
7	Σερβία	40,6%
8	Μπαγκλαντές	39,1%
9	Ελλάδα	39,1%
10	Βουλγαρία	38,9%

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Ελλάδα, το ποσοστό καπνιστών παραμένει υψηλό, παρά τις προσπάθειες για μείωση της καπνιστικής συνήθειας.

Τάσεις Μείωσης Καπνίσματος

Πολλές χώρες έχουν σημειώσει σημαντική μείωση στα ποσοστά καπνίσματος τις τελευταίες δεκαετίες:

• Αυστραλία: Από 24,3% το 1991, το ποσοστό καπνιστών μειώθηκε σε 12,2% το 2016.
• Νότια Κορέα: Το 2021, το ποσοστό καπνιστών ήταν 19,3%, με 31,3% των ανδρών και 6,9% των γυναικών να καπνίζουν.
• Ηνωμένες Πολιτείες: Το 2022, περίπου 19,8% των ενηλίκων ανέφεραν χρήση προϊόντων καπνού.

Νομοθετικές Πρωτοβουλίες

Πολλές χώρες εντείνουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση του καπνίσματος μέσω νομοθετικών μέτρων:

• Γαλλία: Από την 1η Ιουλίου 2025, απαγορεύεται το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους όπως παραλίες, πάρκα και περιοχές κοντά σε σχολεία, με στόχο την προστασία των παιδιών.
• Σουηδία: Από το 2019, ισχύει απαγόρευση καπνίσματος σε εξωτερικούς δημόσιους χώρους, όπως εστιατόρια και παιδικές χαρές.
• Ηνωμένο Βασίλειο: Προτείνεται νομοθεσία που θα απαγορεύει την πώληση τσιγάρων σε άτομα που γεννήθηκαν μετά το 2009, με στόχο τη δημιουργία μιας «χωρίς καπνό» γενιάς.

Συμπεράσματα

Παρόλο που η παγκόσμια τάση δείχνει μείωση της καπνιστικής συνήθειας, η πρόκληση παραμένει μεγάλη, ιδιαίτερα σε χώρες με υψηλά ποσοστά καπνιστών. Η εφαρμογή αυστηρών νομοθετικών μέτρων, η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση του κοινού είναι κρίσιμα στοιχεία για τη μείωση της χρήσης καπνού και την προστασία της δημόσιας υγείας.

Πηγές: ertnews, wikipedia, sansimera