Ο Στρατιώτης-Απελευθερωτής του Βερολίνου: Το Άγαλμα που Συγκινεί την Ιστορία

Ένα μνημείο-σύμβολο της σοβιετικής αυτοθυσίας και ανθρωπιάς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η ψυχή του αγάλματος

Στο πάρκο Τρέπτοουερ του Βερολίνου στέκει αγέρωχος ένας Σοβιετικός στρατιώτης. Δεν κρατά όπλο, ούτε δείχνει δύναμη μέσα από βία. Στην αγκαλιά του κρατά ένα μικρό κορίτσι γερμανικής καταγωγής, που σώθηκε μέσα στον όλεθρο του Βερολίνου. Στο άλλο του χέρι, κρατά ένα σπαθί, δείγμα γενναιότητας και με την μπότα του συντθλίβει τη σβάστικα. Είναι το άγαλμα του “Στρατιώτη-Απελευθερωτή”, ένα μνημείο που εκπροσωπεί όχι μόνο τη σοβιετική νίκη επί του ναζισμού, αλλά και την ηθική υπεροχή του Ανθρώπου μέσα στον πιο απάνθρωπο πόλεμο.

Ο ήρωας πίσω από το χάλκινο βλέμμα

Η ιστορία του μνημείου δεν είναι φαντασία. Είναι βαθιά ανθρώπινη και σπαρακτικά αληθινή. Το πρόσωπο του στρατιώτη είναι εμπνευσμένο από τον Ανώτερο Λοχία Νικολάι Μασάλοφ. Γεννημένος στη Σιβηρία, πολέμησε από το Κουρσκ μέχρι το Στάλινγκραντ και από τον Δνείπερο ως το Βερολίνο. Διένυσε 3.500 χιλιόμετρα στην πρώτη γραμμή.

Στις τελευταίες ημέρες του πολέμου, κάτω από μια γέφυρα στο Tiergarten, ακούστηκε το κλάμα ενός παιδιού: «Μούτερ… Μούτερ…». Ο Μασάλοφ, με κίνδυνο της ζωής του, σύρθηκε ανάμεσα σε νάρκες και πυρά και έσωσε ένα τρίχρονο κορίτσι, η μητέρα του οποίου είχε σκοτωθεί στην προσπάθειά της να ξεφύγει από τα SS. Όταν επέστρεψε με το παιδί στην αγκαλιά, κάλυψαν την πορεία του με καταιγισμό πυροβολικού. Ο ίδιος τραυματίστηκε, αλλά δεν το ανέφερε σε κανέναν. Δεν το θεώρησε ηρωισμό. Το θεώρησε καθήκον.

Το μνημείο: Μνήμη και δέος

Το Μνημείο των Σοβιετικών στο Τρέπτοουερ Πάρκ κατασκευάστηκε από το 1946 έως το 1949. Καλύπτει 100.000 τ.μ. και αποτελεί το μεγαλύτερο σοβιετικό πολεμικό μνημείο στην Ευρώπη. Στο κέντρο του δεσπόζει το χάλκινο άγαλμα ύψους 13 μέτρων, έργο του γλύπτη Γεβγκένι Βουτσέτιτς, ο οποίος εμπνεύστηκε άμεσα από τη συγκλονιστική πράξη του Μασάλοφ.

Πίσω από τον ήρωα στέκονται οι τάφοι 7.000 Σοβιετικών στρατιωτών, που έπεσαν κατά την κατάληψη του Βερολίνου. Η κάθε πλάκα, η κάθε μαρμάρινη επιγραφή μιλά για τη θυσία, όχι απλώς ως ιστορικό γεγονός, αλλά ως πράξη συλλογικής ψυχής.

Ανθρώπινη αξιοπρέπεια μέσα στον όλεθρο

Ο Μασάλοφ τιμήθηκε με διακρίσεις: “Για την Κατάκτηση του Βερολίνου”, “Για Θάρρος”, “Για την Υπεράσπιση του Στάλινγκραντ”. Το 1969 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Πολίτη του Βερολίνου. Μετά την επανένωση της πόλης, ο τίτλος του αφαιρέθηκε σιωπηλά. Όμως η ιστορία δεν ξεχνά.

Ο ίδιος πέθανε το 2001, ταπεινά, όπως έζησε. Το όνομά του, όμως, μένει χαραγμένο στην καρδιά της Ευρώπης.

Μνήμη που ενώνει, όχι που χωρίζει

Το Μνημείο του Τρέπτοουερ δεν είναι μόνο σοβιετικό, ούτε μόνο ρωσικό. Είναι ευρωπαϊκό. Είναι παγκόσμιο. Είναι μια υπενθύμιση ότι μέσα στον πόλεμο, υπάρχει χώρος για αγάπη, για ηθική, για ανθρωπιά. Είναι η ιστορία ενός στρατιώτη που δεν είδε τον εχθρό σ’ ένα παιδί, αλλά ένα αθώο ον που έπρεπε να ζήσει.

Σε μια εποχή που η Ιστορία συχνά ξαναγράφεται, τέτοιες ιστορίες είναι πολύτιμες. Δεν μας λένε μόνο τι έγινε, αλλά και τι αξίζει να θυμόμαστε.